Cách ủ phân bò là một trong những kỹ thuật ủ phân hữu cơ, giúp biến phân bò thô thành nguồn phân bón giàu dinh dưỡng, thân thiện với môi trường và an toàn cho sức khỏe. Bằng việc ủ phân bò đúng cách, bạn không chỉ giúp cây trồng phát triển tốt mà còn góp phần cải thiện chất lượng đất và bảo vệ môi trường. Hãy cùng Hoa Cúc Xanh tìm hiểu các bước chuẩn bị nguyên liệu, công cụ hỗ trợ cũng như quy trình ủ phân bò chi tiết để có nguồn phân bón hữu cơ chất lượng tốt cho cây trồng.
Cách ủ phân bò đúng kỹ thuật bón cây
Mục lục
Lợi ích khi sử dụng phân bò trong trồng trọt
Phân bò là một loại phân bón hữu cơ phổ biến và rất hiệu quả trong việc cung cấp dinh dưỡng cho cây trồng. Sử dụng phân bò có nhiều lợi ích như sau:
- Cung cấp dinh dưỡng đa dạng: Phân bò giàu dinh dưỡng như nitơ (N), photpho (P), kali (K), magiê (Mg), canxi (Ca) và các vi lượng khác cần thiết cho sự phát triển của cây trồng.
- Tăng cường đất: Phân bò giúp cải thiện cấu trúc đất, tăng khả năng giữ nước và thông khí, đồng thời cung cấp hữu cơ chất cho đất, tăng năng suất và chất lượng cây trồng.
- Thân thiện với môi trường: Phân bò không chứa hóa chất độc hại, giảm nguy cơ ô nhiễm môi trường và bảo vệ nguồn nước sạch.
- Hỗ trợ vi sinh vật có lợi: Phân bò chứa nhiều vi sinh vật có lợi, giúp đất giàu sinh khối vi sinh và tăng cường sức đề kháng của cây trồng.
- Giảm chi phí sản xuất: Sử dụng phân bò làm phân bón hữu cơ giúp giảm chi phí cho phân bón hóa học, tận dụng nguồn tài nguyên sẵn có từ chăn nuôi
Phân loại phân bò và mục đích sử dụng cụ thể
Phân Bò Tươi
Với loại phân bò tươi được lấy ra từ chuồng trại chưa được xử lý. Loại phân tươi này vẫn có chất dinh dưỡng nhưng lại tiềm ẩn nguy cơ lớn: mầm bệnh. Các loại mầm bệnh có trong cây cỏ, phân bò, môi trường xung quanh vẫn còn bám trụ trong phân.
Nếu đem đi trộn vào đất bón cây thì những loại mầm bệnh có hại này sẽ xâm nhập, tác động tới cây trồng. Chưa kể, một số loại hạt mầm cỏ dại lẫn trong phân bò có thể nảy mầm. Vì thế có thể lấn lướt sự phát triển của loại cây đang trồng.
Phân Bò Hoai Mục
Với loại phân bò hoai mục đã trải qua quá trình ủ, xử lý khắc chế các yếu tố có hại như vi khuẩn, mầm cỏ dại. Ngoài ra, sau quá trình ủ, các vi sinh vật có lợi được sinh ra thúc đẩy quá trình tăng cường làm giàu chất dinh dưỡng cho đến. Các loại sinh vật có hại được triệt bỏ hoàn toàn, ngăn chặn tận gốc mầm bệnh cho cây trồng.
Phân bò hoai mục có nhiều điểm lợi hơn sử dụng phân bò tươi
Bởi vì sử dụng phân bò hoai mục mang lại ưu điểm hơn hẳn phân bò tươi nên người nông dân nên sử dụng loại phân đã qua xử lý. Tuy nhiên, ủ hoai phân bò tươi theo phương pháp truyền thống tốn rất nhiều thời gian, công sức. Vậy nên áp dụng khoa học kỹ thuật mới giúp rút ngắn thời gian ủ hoai đồng thời tăng thêm chất dinh dưỡng cho đất là điều cần thiết.
>>> Tham khảo thêm: Phân bò khô có tốt không? Ưu, nhược, cách sử dụng phân bò hiệu quả
Phương Pháp Ủ Phân Bò truyền thống
Ủ Nóng Phân Bò
Với phương pháp ủ nóng, phân bò khi được mang ra khỏi chuồng cần chất theo từng lớp. Chú ý chọn vị trí có nền giữ được nước và không nén phân quá chắc. Độ ẩm của phân lúc này cần được giữ ở mức khoảng 70% và thấp nhất là 60%. Có thể giữ ẩm bằng cách tưới nước trực tiếp lên phân hàng ngày.
Nếu phân có quá nhiều tạp chất (cỏ, rơm, đất, …) thì hãy xử lý bằng cách trộn thêm ít vôi bột (1%). Vì phương pháp ủ nóng sẽ gây thất thoát lượng đạm trong phân nên có thể trộn thêm supe lân (khoảng 2%).
Sau khi ủ khoảng 6 ngày thì phân đã đạt được điều kiện tốt nhất để những loại vi sinh vật tốt hoạt động. Đó là những vi sinh vật háo khí, sinh trưởng tốt khi môi trường có đủ độ ẩm và nhiệt độ khoảng 60 độ C. Lúc này bạn cần giữ phân thật thoáng và đạt độ xốp tốt.
Nền ủ phân bò cần đảm bảo không làm thoát nước và đạt độ cao nhất định
Mặc dù mất nhiều đạm nhưng phân bò ủ nóng lại cho thành phẩm nhanh. Phân sau khi ủ khoảng 30 ngày là có thể sử dụng. Phân bò được ủ nóng có khả năng phòng trừ các loại nấm bệnh và ngăn cỏ dại tốt.
Ủ Nóng Phân Bò
Phương Pháp Ủ Nguội
Trái với cách ủ nóng, với phương pháp ủ nguội phân bò cần được nén kỹ sau khi được mang ra ngoài. Cứ một lớp phân chuồng sẽ được rắc thêm phân lân (khoảng 2%). Cuối cùng là thêm đất bùn khô đã được làm nhuyễn (hoặc đất bột) lên trên rồi nén thật chắc.
Dựa theo diện tích của mặt đất mà ụ phân được có chiều rộng và chiều dài khác nhau. Thông thường thì mỗi ụ sẽ rộng tối đa 3m và cao tối đa 2m. Vì bị nén kỹ với diện tích không quá lớn nên phân được ủ sẽ bị mất oxy. Đó là môi trường yếm khí làm tăng CO2, nhiệt độ khoảng 35 độ C là cao nhất nên vi sinh vật cũng hoạt động chậm hơn.
Với phương pháp ủ lạnh, phân được ủ sẽ đạt chất lượng rất tốt với thành phần dinh dưỡng cao. Tuy nhiên, thời gian để ủ phân khá dài, có thể lên đến nửa năm nên tốn không ít công sức.
Ủ Phân Bò Theo Phương Pháp Nóng Trước, Nguội Sau
Đây là cách ủ phân bò kết hợp hai phương pháp ủ nóng và ủ nguội. Theo đó, phân bò tươi vừa lấy về không cần phải nén ngay. Chỉ cần để như vậy khoảng 6 ngày để vi sinh vật trong phân hoạt động. Đợi cho đến khi nhiệt độ bên trong ụ phân đạt móc từ 50 độ C đến 60 độ C thì bắt đầu thực hiện nén chặt.
Bạn có thể xếp thêm lớp phân chuồng tươi khác lên ụ phân đã được nén. Để tiếp đến 6 ngày sau rồi lại nén chặt. Thực hiện như vậy đến lúc ụ phân có được độ cao phù hợp thì bắt đầu dùng bùn đất phủ xung quanh.
Quá trình ủ nóng rồi ủ nguội sẽ giúp rút ngắn thời gian ủ phân mà lại không làm mất đạm. Tuy nhiên, so với cách ủ nóng thì vẫn mất thời gian và tốn nhiều công sức hơn.
Phương pháp ủ phân bò sử dụng các chế phẩm sinh học
Sử dụng nấm trichoderma trong ủ hoai phân bò tươi
Nấm trichoderma cũng là loại nấm sinh học an toàn được sử dụng trong xử lý rác thải, ủ phân dùng cho nông nghiệp sạch. Tuy nhiên nấm trichoderma thích hợp cho việc ủ hoai phân bò tươi quy mô nhỏ (hộ gia đình) với diện tích trồng trọt không lớn. Hơn nữa, nấm trichoderma chỉ hoạt động khi ở nhiệt độ dưới 40 độ C. Cho nên các vùng đất nắng nóng như miền Trung bị hạn chế khi sử dụng loại nấm này trong ủ hoai.
>>>Tham khảo thêm: Nấm Trichoderma là gì? Tác dụng và cách sử dụng hiệu quả
Sử dụng các chế phẩm sinh học
Sử dụng chế phẩm EM trong ủ hoai phân bò tươi
Chế phẩm EM có nhiều chủng loại khác nhau được ứng dụng vào đa dạng các lĩnh vực, đặc biệt trong ủ phân bón tự nhiên cho cây trồng. Đối với phân bò, chế phẩm EM được sử dụng để phân giải các chất như đạm, nitơ,…để chúng dễ thấm vào đất, tác động tới cây trồng nhanh hơn. Trong đó, loại chế phẩm Emzeo được sử dụng phổ biến hơn cả. Khi sử dụng Emzeo làm ủ hoai phân bò tươi mang lại nhiều ưu điểm vượt trội:
- Triệt hạ vi khuẩn có hại: Ở nhiệt độ 70 độ C, các loại mầm cây cỏ dại, vi khuẩn có hại bị tiêu diệt hoàn toàn. Tuy nhiên vi sinh vật có lợi trong chế phẩm Emzeo lại càng hoạt động mạnh mẽ hơn.
- Không làm phân rã chất dinh dưỡng có trong phân bò tươi: Ở cách xử lý truyền thống, phân bò bị tác động dẫn đến bảng chất dinh dưỡng bị biến đổi. Song khi sử dụng chế phẩm sinh học Emzeo, nguy cơ này được loại bỏ 100%.
- Rút ngắn thời gian và số lượng phân bò: Khi ủ bằng chế phẩm EM, tổng thời gian ủ hoai được rút ngắn dưới sự tác động của việc sinh nhiệt năng cao. Hơn nữa, chỉ cần lượng nhỏ EM có thể dùng cho số lượng lớn phân bò. Việc này cực kỳ tiết kiệm chi phí, thích hợp cho các mô hình trồng trọt lớn.
Các bước ủ phân bò bằng nấm trichoderma và chế phẩm EM
Chuẩn bị nguyên liệu
- Phân bò: 5000kg (5 tấn)
- Chất độn rơm rạ: 300kg
- 5 – 7 gói nấm đối kháng trichoderma 200gr
- 5 – 7 gói chế phẩm sinh học Emzeo loại 200gr
- Dụng cụ đào đất, xẻng đảo trộn, thùng chứa nước, nước sạch
Tiến hành ủ
- Bước 1: Trộn đều nấm đối kháng trichoderma + chế phẩm Emzeo với 200 lít nước sạch cám gạo
- Bước 2: Rải phân bò tươi và trộn với hỗn hợp ở bước 1. Rải phân bò vào hố theo từng lớp độ dày 10 – 15cm, tưới đều chế phẩm lên trên bề mặt. Cứ tiếp tục theo từng lớp cho đến hết. Lấy bạt phủ trên bề mặt của phân bò (dùng đất gạch chặn các đầu bạt).
- Bước 3: Đảo phân bò. Sau ngày ủ phân nửa tháng, tiến hành đảo phân và dùng bạt che chắn cẩn thận.
Thời gian ủ từ 25 – 35 ngày, trong suốt quá trình ủ, đảo đống ủ 2 – 3 lần. Dấu hiệu nhận biết ủ phân bò thành công là trong 2,3 ngày đầu nhiệt độ có thể tăng 55 – 60oC. Phân bò hoại mục nhanh, khi ủ thành công không có mùi hôi thối. Sau thời gian ủ 25 – 30 ngày phân bò ủ thành công hoai mục hết và nhiệt độ đống phân trở lại nhiệt độ thường.
Các bước ủ phân bò
Cách sử dụng phân bò bón cây
Phân bò sau khi xử lý là dòng phân bón hữu cơ chất lượng cao vừa giúp cải tạo đất hiệu quả vừa hỗ trợ cây trồng phát triển mạnh. Tùy từng loại cây trồng và giai đoạn phát triển của cây mà có cách bón cho phù hợp
- Đối với rau: Rắc đều trên bề mặt luống theo lượng 100 – 150kg/sào bắc bộ
- Đối với cây ăn quả, cây công nghiệp: Đào rãnh xung quanh gốc, bón 1 – 1.5kg/gốc đối với cây nhỏ, 3 – 4kg/gốc đối với cây lâu năm
- Cây cảnh, hoa hồng … : Bón 0.2 – 0.5kg/gốc
Các câu hỏi thường gặp về cách ủ phân bò
Tại sao cần ủ phân bò trước khi sử dụng cho cây trồng?
Ủ phân bò giúp loại bỏ mùi hôi, tiêu diệt hại mầm bệnh, giảm khả năng gây ô nhiễm nguồn nước, tăng hàm lượng dinh dưỡng và cải thiện chất lượng đất.
Nguyên liệu nào cần thiết để ủ phân bò?
Phân bò, rơm rạ, cỏ khô, lá cây và các nguyên liệu phụ khác tùy thuộc vào phương pháp ủ.
Bao lâu thì phân bò ủ xong?
Thời gian ủ phân bò thường kéo dài từ 3-6 tuần, tùy thuộc vào điều kiện thời tiết, độ ẩm và phương pháp ủ sử dụng.
Cách kiểm tra phân bò đã ủ xong hay chưa?
Phân bò đã ủ xong khi mùi hôi giảm đi, màu sắc chuyển sang nâu đậm hoặc đen, cấu trúc mềm và xốp, không có vị chua và không gây kích ứng da.
Phải làm gì để tăng tốc độ ủ phân bò?
Để tăng tốc độ ủ phân bò, có thể sử dụng vi sinh vật có lợi (EM, Lactic acid bacteria, Actinomycetes,…), duy trì độ ẩm và nhiệt độ phù hợp, xáo trộn phân đều đặn để thông khí.
Ủ phân bò đúng quy trình giúp tận dụng nguồn phân bón hữu cơ, nâng cao năng suất cây trồng và bảo vệ môi trường. Thực hiện đúng các bước chuẩn bị nguyên liệu, công cụ hỗ trợ và quy trình ủ sẽ mang lại phân bón chất lượng cao cho cây trồng. Mong rằng qua đây bà con sẽ có thêm nhiều kiến thức nông nghiệp hữu ích về cách ủ phân bò khoa học hiệu quả, chăm bón cây trồng tươi tốt, tạo năng suất cao. Mọi thông tin cần tư vấn hướng dẫn thêm vui lòng liên hệ với Hoa Cúc Xanh qua thông tin bên dưới.
