Dưa lưới, cái tên quen thuộc với những trái ngọt thanh mát, giòn rụm, là món ăn được ưa chuộng trong những ngày hè nóng bức. Không chỉ thơm ngon, dưa lưới còn chứa nhiều vitamin và khoáng chất thiết yếu cho cơ thể. Trồng dưa lưới thủy canh là phương pháp mang lại nhiều ưu điểm như tiết kiệm diện tích, nước tưới, dinh dưỡng, dễ dàng quản lý sâu bệnh và cho năng suất cao.
Trồng dưa lưới thủy canh
Mục lục
Đặc điểm của dưa lưới
- Thân thuộc dạng thân thảo có đặc tính leo bò và có nhiều tua cuốn. Thân chính thường phân nhánh, bên ngoài có nhiều lông tơ.
- Lá mọc cách trên thân chính, có màu xanh thẫm, dạng lá hơi tam giác (hình chân vịt 5 cạnh), 2 mặt phiến lá đều có lông, rìa nguyên hay có răng cưa.
- Hoa đực mọc thành chùm 5 – 7 hoa có cuống ngắn, mọc từ nách của thân chính và nhánh. Hoa cái đơn tính hoặc lưỡng tính mọc đơn ở nách lá trên cành, lá đài xanh, hoa có cánh dính, màu vàng.
- Quả thuộc loại quả thịt, hình tròn khi chín chuyển sang màu vàng tươi hoặc xanh có vân lưới nổi lên xung quanh, khi quả chín có hương thơm đặc trưng.
Điều kiện sinh trưởng của dưa lưới trồng thủy canh
Trong suốt thời gian sinh trưởng và phát triển, cây dưa lưới chịu tác động của nhiều yếu tố ngoại cảnh như: nhiệt độ, ánh sáng, độ ẩm, đất đai.
- Nhiệt độ: dưa lưới là cây trồng nhiệt đới ưa nhiệt độ cao và ánh sáng mạnh. Nhiệt độ thích hợp cho sự phát triển từ 17- 33ºC, phạm vi tối thích tương đối rộng nên có thể gieo trồng ở hầu hết các tháng trong năm trừ những ngày giá rét (<15oC). Nếu nhiệt độ dưới 18oC sẽ bất lợi cho sự nở hoa, quá trình thụ phấn và hình thành quả, trên 35oC quả dễ bị dị hình và phẩm chất kém.
- Ánh sáng: dưa lưới cần nhiều ánh sáng từ khi xuất hiện lá mầm đầu tiên cho đến khi kết thúc sinh trưởng. Khi trời âm u, ít ánh sáng, lại có mưa phùn thì cây con (2 – 3 lá thật) dễ mắc bệnh thối nhũn, lở cổ rễ. Cây dưa lưới phát triển kém trong điều kiện ánh sáng yếu, giảm tỷ lệ đậu quả và phẩm chất kém.
- Độ ẩm: Dưa lưới có khả năng chịu hạn nhưng không chịu được úng. Độ ẩm thích hợp cho sự phát triển của cây dưa lưới là khoảng 75 – 80%, độ ẩm cao trong giai đoạn phát triển sẽ làm tăng sâu bệnh.
- Đất đai và dinh dưỡng: dưa lưới thích hợp với các loại đất có sa cấu trung bình và nhẹ, thoát nước tốt, tầng canh tác sâu, trong quá trình canh tác cần bón đầy đủ, cân đối NPK và phân chuồng. Độ pH từ 6 – 6,5, các loại đất có pH<6 thì cây bị vàng lá và ít hoa cái. Khi trồng dưa lưới trên giá thể thì yêu cầu giá thể phải tơi xốp, độ pH từ 6 – 7 và phải được xử lý trước khi phối trộn để đảm bảo không còn chứa nguồn bệnh và các chất gây hại cho cây dưa lưới như chất tannin có trong mụn dừa.
Điều kiện sinh trưởng của dưa lưới trồng thủy canh
Chuẩn bị vật liệu trồng dưa lưới thủy canh
Lựa chọn giống dưa lưới phù hợp
Đây là bước đầu tiên và vô cùng quan trọng, ảnh hưởng trực tiếp đến năng suất và chất lượng trái dưa lưới. Một số giống dưa lưới phổ biến thích hợp trồng thủy canh như:
- F1 Nhật Bản: Nổi tiếng với hương vị thơm ngon, giòn ngọt, độ ngọt cao, vỏ mỏng, dễ trồng và thích nghi tốt với nhiều điều kiện khí hậu. Một số giống F1 Nhật Bản được ưa chuộng như: Hà Nội, Hoàng Kim, Siêu Ngọt, …
- F1 Hàn Quốc: Mang hương vị đậm đà, ngọt thanh, vỏ dày, dễ bảo quản, thích hợp với khí hậu mát mẻ. Giống tiêu biểu: Hàn Quốc vàng, Hàn Quốc xanh, …
- F1 Thái Lan: Đặc trưng bởi kích thước lớn, vỏ dày, ruột đỏ, thích hợp với khí hậu nóng ẩm. Giống phổ biến: F1 Thái Lan, Thái Lan vàng, …
Lưu ý khi chọn giống:
- Xác định điều kiện khí hậu nơi trồng để lựa chọn giống phù hợp.
- Mua hạt giống tại các cửa hàng uy tín, đảm bảo nguồn gốc xuất xứ rõ ràng.
- Ưu tiên chọn hạt giống F1 để có tỷ lệ nảy mầm cao, năng suất tốt và chất lượng đồng đều.
Chuẩn bị hạt giống
Hạt giống dưa lưới sau khi mua về cần được xử lý để tăng tỷ lệ nảy mầm và sức khỏe cho cây con:
- Ngâm hạt: Ngâm hạt trong nước ấm (khoảng 25-30°C) pha thêm dung dịch kích thích nảy mầm (ví dụ: Atonik, Super Rooters) trong 2-4 tiếng.
- Ủ hạt: Vớt hạt ra, ủ trong khăn ẩm hoặc giấy nến ở nơi ấm áp, thoáng khí. Giữ ẩm cho hạt bằng cách tưới phun sương thường xuyên.
- Nứt nanh: Khi hạt bắt đầu nứt nanh, tiến hành gieo vào giá thể hoặc thùng trồng đã chuẩn bị.
Chuẩn bị hạt giống
Chuẩn bị giá thể
Giá thể đóng vai trò quan trọng cung cấp dinh dưỡng và hỗ trợ cây dưa lưới phát triển. Một số loại giá thể phổ biến cho trồng dưa lưới thủy canh:
- Xơ dừa: Dễ kiếm, giá thành rẻ, tơi xốp, thoát nước tốt, nhưng cần bổ sung thêm dinh dưỡng.
- Perlite: Thoát nước tốt, giữ ẩm tốt, nhưng giá thành cao hơn xơ dừa.
- Vermiculite: Giữ ẩm tốt, thông thoáng khí, nhưng giá thành cao.
- Hỗn hợp: Kết hợp nhiều loại giá thể để tận dụng ưu điểm của từng loại, ví dụ: xơ dừa + perlite, xơ dừa + vermiculite.
Lưu ý khi chọn giá thể:
- Giá thể cần sạch, không chứa mầm bệnh, nấm mốc.
- Nên xử lý giá thể trước khi sử dụng bằng cách phơi nắng, tưới nước khử trùng hoặc dung dịch Trichoderma.
- Điều chỉnh độ pH của giá thể phù hợp với nhu cầu của cây dưa lưới (khoảng 5.5 – 6.5).
Chuẩn bị dung dịch dinh dưỡng
Dung dịch dinh dưỡng cung cấp đầy đủ các dưỡng chất thiết yếu cho cây dưa lưới phát triển trong môi trường thủy canh. Có thể sử dụng dung dịch dinh dưỡng mua sẵn hoặc tự pha theo công thức.
Lưu ý khi chọn dung dịch dinh dưỡng:
- Lựa chọn dung dịch dinh dưỡng dành riêng cho trồng thủy canh, phù hợp với giai đoạn phát triển của cây.
- Pha dung dịch theo hướng dẫn trên bao bì hoặc công thức đã chọn.
- Điều chỉnh nồng độ dung dịch dinh dưỡng phù hợp với từng giai đoạn phát triển của cây.
Chuẩn bị hệ thống tưới
- Hệ thống tưới tự động giúp cung cấp nước và dinh dưỡng cho cây đều đặn, tiết kiệm thời gian và công sức.
- Có thể sử dụng hệ thống tưới nhỏ giọt, tưới phun sương hoặc kết hợp cả hai.
- Lắp đặt hệ thống tưới theo hướng dẫn của nhà sản xuất.
Kỹ thuật trồng dưa lưới thủy canh
- Bạn có thể sử dụng các giá thể để ươm gieo hạt. Cho giá thể đã trộn ẩm vào rọ thủy canh và đặt các hạt giống vừa nhú mầm lên trên. Có thể cho thêm một lớp giá thể và phun ẩm lên bề mặt, đặt ở những chỗ râm mát.
- Sau 1 – 2 ngày, hạt sẽ tự nảy mầm (Ở giai đoạn này, bạn không nên tưới nước quá nhiều vì có thể khiến hạt bị úng).
- Để đơn giản hơn cho bước này, bạn cũng có thể sử dụng viên nén ươm hạt ( gồm mụn dừa, chất dinh dưỡng và vi sinh có sẵn). Chỉ cần đổ nước vào, viên nén sẽ nở to ra, cung cấp dưỡng chất để hạt nảy mầm.
- Khi cây con có hai lá mầm nên đưa rọ ra nơi có ánh nắng để cây phát triển tốt hơn, mỗi lỗ là một rọ. Lúc này rễ cây con bắt đầu hấp thu được dinh dưỡng nên chuyển cây con ra giàn và bổ sung dung dịch dinh dưỡng để cây phát triển.
Kỹ thuật trồng dưa lưới thủy canh
Cách chăm sóc dưa lưới thủy canh
Thiết kế giàn:
Khi trồng dưa lưới thủy canh, bạn không thể bỏ qua công đoạn này. Có thể làm giàn khi cây bắt đầu ra 4 – 5 lá. Có thể đóng cọc để tạo giàn hoặc lấy dây buộc nhẹ vào giàn lưới. Buộc dây cho dưa leo lên khi phát triển, treo giữ khi cây ra quả.
Dinh dưỡng:
Không cần tưới quá nhiều trong giai đoạn cây con. Chờ khi cây ra 3-4 lá thì mới pha dung dịch để tưới, có thể tưới từ 0.5 – 0.8 lít/ngày cho cây.
Cắt tỉa lá và bấm ngọn:
Từ khi cây ra 2 lá thật, cây sẽ tiếp tục ra thêm nhiều nách lá, nhánh nhỏ xung quanh. Lúc này, bạn cần ngắt hết đến khi nào ra đến lá thứ 8 hoặc 10 thì sẽ để nhánh đó lại. Nách lá đầu tiên của nhánh đó sẽ ra hoa cái. Khi nhánh mọc dài, nên bấm ngọn của nhánh, chỉ để lại 1 hoa cái và 1 lá cạnh bông cái.
Cách thụ phấn cho dưa lưới:
- Lấy hoa đực trên thân chính từ ngọn xuống để thụ phấn cho hoa cái, lột bỏ cánh hoa để lộ nhị hoa ra sau đó bôi nhẹ vào bông hoa cái đang nở để phấn hoa dính vào nhụy hoa cái.
- Thời gian thụ phấn từ 7 – 11 giờ sáng và kéo dài trong khoảng 7 ngày để đảm bảo hầu hết các cây đều đã được thụ phấn. Có thể thả ong trong vườn dưa lưới để thụ phấn nhanh và tỷ lệ đậu quả cao.
Ngắt ngọn dưa lưới:
Sau khi tuyển quả thì tiến hành bấm ngọn cho cây (khoảng lá 22 – 25) để cây tập trung nuôi quả.
Phòng trừ sâu bệnh cho dưa lưới:
Trong suốt thời gian trồng dưa lưới việc cây nhiễm sâu bệnh hại là khó tránh khỏi, cần ngăn ngừa cũng như chữa trị kịp thời cho cây.
- Bọ trĩ: Dùng tau – Fluvalinate 25%Ec (marvik) có nồng độ 3000, Bendiocard 50%Wp (Garvox, Multamet).
- Bệnh chảy nhựa thân: Tưới hoặc phun gốc Benlate, Ridomil, Copperb 23%, Aliette 80Wp.
- Bệnh sương mai: Phun luân phiên 5 – 7 ngày/ lần bằng Ridomil MZ nồng độ 400, Metiran 80% nồng độ 500.
- Bệnh lở cổ rễ: Bón vôi luân canh cùng với cây trồng, phun phòng định kỳ bằng Topsin, Ridomil…
- Bệnh phấn trắng: Phun Benlate 0,01%, Topsin 0,1%, Anvil…
- Bệnh thán thư: Phun định kỳ 7 – 10 ngày/ lần với Antrcol 70Wp, Zineb.
>>Xem thêm: Bệnh phấn trắng trên cây trồng cách phòng trừ, chữa trị hiệu quả
Treo và bảo vệ quả dưa lưới:
Khi quả có đường kính trên 5cm thì dùng dây treo quả lên cao tránh tiếp xúc với mặt đất, tránh trường hợp quả nặng có thể kéo gãy cây.
Cách chăm sóc dưa lưới thủy canh
Thu hoạch dưa lưới
- Thời điểm quả chuyển sang màu vàng hoặc xanh tùy giống, lá gần quả nhất chuyển sang vàng hoặc héo, tua cuốn sát quả bị khô, xung quanh cuống quả có những vết nứt đều thì trái đã đủ độ chín để thu hoạch.
- Trước khi thu hoạch 5 ngày tiến hành giảm dần lượng phân bón và lượng nước tưới, trước khi thu hoạch 2 ngày tiến hành cắt nước.
- Thu hoạch vào buổi sáng khi trời mát. Thu hái cẩn thận, tránh bị vết thương sẽ tạo ra etylen làm quả nhanh chín, dễ hư hỏng và loại bỏ những quả có dị tật.
- Trái sau thu hoạch bảo quản ở điều kiện thường trong vòng 7 ngày, sau thời gian này quả sẽ không ngon và bị giảm độ ngọt.
Thu hoạch dưa lưới
Trồng dưa lưới thủy canh là phương pháp hiệu quả, tiết kiệm diện tích và cho năng suất cao, giúp bạn có thể tự tay trồng và thưởng thức những trái dưa lưới thơm ngon, an toàn ngay tại nhà. Bài viết này đã cung cấp cho bạn những thông tin chi tiết về cách trồng dưa lưới thủy canh, từ khâu chuẩn bị đến khâu chăm sóc và thu hoạch. Hy vọng những chia sẻ trên đây sẽ giúp bạn thành công trong việc trồng dưa lưới thủy canh và có những trái dưa lưới chất lượng cho bản thân và gia đình.
>> Xem thêm:
