Bệnh phấn trắng trên cây trồng, cách nhận biết, phòng trừ, chữa trị

Bệnh phấn trắng trên cây trồng là khái niệm được dùng để chỉ một nhóm bệnh nấm hại cây, được hình thành bởi sự kết hợp của hàng trăm sợi nấm và bào tử trong bộ Erysiphales gây nên. Chúng tồn tại trong phần tàn dư của hạt giống gây bệnh và lây lan theo chiều gió.

Loại bệnh này thường gây hại cho cây trồng ngay từ giai đoạn cây non trong điều kiện môi trường có độ ẩm cao. Tuy nhiên, môi trường hanh khô lại là điều kiện thuận lợi để chúng phát tán các bào tử nấm bệnh trên đồng ruộng.

1. Giai đoạn nấm sinh spore: Nấm gây bệnh phấn trắng sinh sản bằng cách tạo ra các bào tử (spore) để lây lan. Bào tử có thể được gió, mưa, côn trùng hoặc con người vô tình mang đi và truyền bệnh từ cây này sang cây khác.
2. Giai đoạn nấm bám vào cây trồng: Khi bào tử gặp điều kiện thuận lợi, chúng sẽ nảy mầm và phát triển thành một sợi dài gọi là hypha. Hypha này sẽ bám vào bề mặt cây trồng và phát triển, tạo thành một màng mỏng trắng trên lá, quả, hoa, hoặc cành cây.
3. Giai đoạn nấm phát triển và gây hại: Hypha tiếp tục phát triển và xâm nhập vào cấu trúc bên trong của cây trồng. Nấm sẽ hút dinh dưỡng từ cây, khiến cây suy yếu, chậm phát triển và dẫn đến tổn thất về năng suất, chất lượng sản phẩm.
4. Giai đoạn lây lan bệnh: Khi bệnh phấn trắng đã phát triển thành công trên một cây trồng, nấm sẽ tiếp tục sinh sản bằng cách tạo ra nhiều bào tử mới. Các bào tử này sẽ lây lan sang các cây trồng khác gần đó, khiến bệnh lan rộng và gây hại trên diện rộng.
5. Giai đoạn điều trị và phòng trừ: Để ngăn chặn sự lây lan của bệnh phấn trắng, nông dân cần áp dụng các biện pháp phòng trừ và điều trị hiệu quả, bao gồm: kiểm soát độ ẩm, sử dụng thuốc trừ bệnh, cắt tỉa các phần cây bị nhiễm bệnh và áp dụng các phương pháp sinh học.

Điều kiện phát sinh bệnh phấn trắng

Dưới đây là một số điều kiện thuận lợi cho sự phát triển của bệnh phấn trắng:

• Độ ẩm: Bệnh phấn trắng thường phát triển mạnh trong điều kiện độ ẩm cao, đặc biệt khi có sương hay mưa nhẹ kéo dài. Độ ẩm cao tạo điều kiện thuận lợi cho nấm bào tử nảy mầm và xâm nhập vào cây trồng.
• Nhiệt độ: Bệnh phấn trắng phát triển tốt ở nhiệt độ từ 15-25 độ C. Trong điều kiện nhiệt độ này, nấm bào tử có thể nảy mầm và phát triển nhanh chóng, gây hại cho cây trồng.
• Ánh sáng: Bệnh phấn trắng thường xuất hiện ở những nơi thiếu ánh sáng, bóng mát. Thiếu ánh sáng làm giảm sức đề kháng của cây trồng, dễ bị nấm xâm nhập và phát triển.
• Mật độ trồng: Việc trồng cây quá sát nhau sẽ tạo điều kiện cho bệnh phấn trắng lây lan nhanh chóng giữa các cây trồng. Ngoài ra, việc này cũng làm giảm lưu thông không khí và làm tăng độ ẩm, tạo điều kiện thuận lợi cho nấm phát triển.
• Chăm sóc cây trồng: Việc không chăm sóc cây trồng đúng cách, như cắt tỉa lá, cành không hợp lý hoặc sử dụng hóa chất bảo vệ thực vật không đúng liều lượng cũng là nguyên nhân dẫn đến sự phát triển của bệnh phấn trắng.

Phân biệt bệnh phấn trắng và bệnh sương mai

Bệnh phấn trắng và bệnh sương mai đều là những bệnh nấm phổ biến ảnh hưởng đến nhiều loại cây trồng. Dưới đây là một số đặc điểm giúp phân biệt hai bệnh này:

1. Nguyên nhân gây bệnh:

• Bệnh phấn trắng: Gây ra bởi nấm thuộc chi Erysiphe, Sphaerotheca, Uncinula, Leveillula, Podosphaera.
• Bệnh sương mai: Gây ra bởi nấm thuộc chi Peronospora, Plasmopara, Bremia, Pseudoperonospora.

2. Triệu chứng:

• Bệnh phấn trắng: Thường xuất hiện dưới dạng màng mỏng màu trắng phấn trên bề mặt lá, quả, hoa, hoặc cành cây. Vết bệnh sau đó sẽ mở rộng và có thể phủ lên toàn bộ bề mặt cây trồng.
• Bệnh sương mai: Đặc trưng là sự xuất hiện của vết ố màu xám xanh hoặc nâu xám trên mặt trên của lá, trong khi mặt dưới lá sẽ xuất hiện màng mỏng màu xám trắng. Bệnh sương mai cũng có thể gây ra các vết thâm nâu trên quả, hoa, hoặc cành cây.

3. Điều kiện phát triển:

• Bệnh phấn trắng: Phát triển tốt ở nhiệt độ từ 15-25 độ C và độ ẩm cao.
• Bệnh sương mai: Phát triển mạnh mẽ trong điều kiện độ ẩm cao và nhiệt độ từ 10-20 độ C.

4. Cách phòng trừ và điều trị:

• Bệnh phấn trắng: Sử dụng thuốc trừ bệnh dựa trên hoạt chất sulfur, đồng hoặc myclobutanil để ngăn chặn sự phát triển của nấm.
• Bệnh sương mai: Sử dụng thuốc trừ bệnh dựa trên hoạt chất đồng, mancozeb, hoặc metalaxyl để ngăn chặn sự phát triển của nấm.

Việc phân biệt được bệnh phấn trắng và bệnh sương mai sẽ giúp nông dân lựa chọn phương pháp phòng trừ và điều trị phù hợp, giúp bảo vệ cây trồng và đảm bảo năng suất, chất lượng sản phẩm.

Cách trị bệnh phấn trắng

Để điều trị bệnh phấn trắng, nông dân cần áp dụng cả các biện pháp hóa học và sinh học. Dưới đây là một số cách điều trị bệnh phấn trắng:

1. Sử dụng thuốc trừ bệnh hóa học:

• Sử dụng thuốc trừ bệnh có chứa hoạt chất sulfur, đồng, myclobutanil, difenoconazole hoặc tebuconazole để ngăn chặn sự phát triển của nấm gây bệnh phấn trắng.
• Phun thuốc trừ bệnh đều đặn và đúng liều lượng, tuân thủ quy trình phòng trừ bệnh theo hướng dẫn của nhà sản xuất hoặc cơ quan chuyên môn.

2. Sử dụng phương pháp sinh học:

• Sử dụng vi sinh vật có ích như Trichoderma, Bacillus subtilis, Pseudomonas fluorescens để ngăn chặn sự phát triển của nấm gây bệnh phấn trắng.
• Sử dụng nấm trichoderma để điều trị bệnh phấn trắng: Pha nấm trichoderma với nước theo tỷ lệ hướng dẫn và phun lên cây trồng để ngăn chặn sự phát triển của nấm gây bệnh.

3. Cắt tỉa và tiêu hủy các phần cây bị nhiễm bệnh:

• Cắt tỉa và tiêu hủy các lá, cành hoặc quả bị nhiễm bệnh để ngăn chặn sự lây lan của bệnh đến các cây trồng khác.
• Sau khi cắt tỉa, đốt hoặc chôn sâu các phần cây bị nhiễm bệnh để tiêu diệt hoàn toàn nấm gây bệnh.

4. Tăng cường chăm sóc và dinh dưỡng cây trồng:

• Tăng cường bón phân hữu cơ, phân hữu cơ vi sinh để nâng cao sức đề kháng của cây trồng.
• Đảm bảo lượng nước tưới đủ cho cây trồng nhưng tránh ướt lá kéo dài, gây điều kiện cho nấm phát triển.

Kết hợp các biện pháp trên sẽ giúp nông dân điều trị bệnh phấn trắng hiệu quả, bảo vệ cây trồng và nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm.

Cách phòng ngừa bệnh phấn trắng

• Chọn giống cây trồng kháng bệnh: Ưu tiên chọn những giống cây trồng có khả năng kháng bệnh phấn trắng để giảm nguy cơ nhiễm bệnh.
• Tuân thủ vệ sinh vườn trồng: Đảm bảo vệ sinh vườn trồng bằng cách tiêu hủy các phần cây bị bệnh, loại bỏ các mầm bệnh và ngăn chặn sự lây lan của nấm gây bệnh.
• Sắp xếp khoảng cách trồng hợp lý: Tránh trồng cây quá sát nhau, hạn chế độ ẩm và cải thiện lưu thông không khí giữa các cây trồng.
• Tăng cường chăm sóc và dinh dưỡng cây trồng: Bón phân đầy đủ và hợp lý, tăng cường bón phân hữu cơ, phân hữu cơ vi sinh để nâng cao sức đề kháng của cây trồng.
• Tưới nước đúng cách: Tưới nước đủ cho cây trồng nhưng tránh ướt lá kéo dài, gây điều kiện cho nấm phát triển.
• Sử dụng thuốc trừ bệnh phòng ngừa: Phun thuốc trừ bệnh có chứa hoạt chất sulfur, đồng, myclobutanil, difenoconazole hoặc tebuconazole theo chu kỳ và đúng liều lượng.
• Sử dụng phương pháp sinh học: Sử dụng vi sinh vật có ích như Trichoderma, Bacillus subtilis, Pseudomonas fluorescens để ngăn chặn sự phát triển của nấm gây bệnh phấn trắng.
• Theo dõi thời tiết và dự báo bệnh: Theo dõi thời tiết và dự báo bệnh để kịp thời áp dụng các biện pháp phòng trừ khi có nguy cơ bệnh bùng phát.

Một số loại cây thường bị bệnh phấn trắng và cách phòng trị cho từng loại cây

Cây nho:

bệnh phấn trắng trên cây nho

• Bệnh phấn trắng thường xuất hiện trên lá và quả nho, gây ảnh hưởng đến chất lượng và năng suất cây trồng.
• Cách phòng trị: Phun thuốc trừ bệnh có chứa hoạt chất sulfur, đồng, myclobutanil, difenoconazole hoặc tebuconazole; tăng cường chăm sóc, dinh dưỡng cây trồng; giữ vệ sinh vườn trồng và cắt tỉa các phần cây bị nhiễm bệnh.

Cây dưa hấu:

• Bệnh phấn trắng gây ra sự mất màu, sạm nám và khô héo trên lá dưa hấu, làm giảm năng suất và chất lượng quả.
• Cách phòng trị: Phun thuốc trừ bệnh có chứa hoạt chất sulfur, đồng hoặc myclobutanil; giữ vệ sinh vườn trồng; tăng cường chăm sóc, dinh dưỡng cây trồng; tưới nước đúng cách và sử dụng vi sinh vật có ích.

Cây hồ tiêu:

• Bệnh phấn trắng có thể gây ra sự khô héo, sạm nám trên lá hồ tiêu, ảnh hưởng đến sự phát triển của cây trồng.
• Cách phòng trị: Phun thuốc trừ bệnh có chứa hoạt chất sulfur, đồng, myclobutanil, difenoconazole hoặc tebuconazole; tăng cường chăm sóc, dinh dưỡng cây trồng; giữ vệ sinh vườn trồng và cắt tỉa các phần cây bị nhiễm bệnh.

Cây tường vi:

Cây tường vi bị bệnh phấn trắng

• Bệnh phấn trắng thường xuất hiện trên lá cây tường vi, gây ảnh hưởng đến sức khỏe và tăng chi phí chăm sóc.
• Cách phòng trị: Phun thuốc trừ bệnh có chứa hoạt chất sulfur, đồng, myclobutanil, difenoconazole hoặc tebuconazole; tăng cường chăm sóc, dinh dưỡng cây trồng; giữ vệ sinh vườn trồng và cắt tỉa các phần cây bị nhiễm bệnh.

Cây đào:

thân cây đào bị nấm trắng

• Bệnh phấn trắng thường xuất hiện trên lá đào và gốc cây, gây ảnh hưởng đến năng suất và sức khỏe cây trồng.
• Cách phòng trị: Phun thuốc trừ bệnh có chứa hoạt chất sulfur, đồng, myclobutanil, difenoconazole hoặc tebuconazole; tăng cường chăm sóc, dinh dưỡng cây trồng; giữ vệ sinh vườn trồng và cắt tỉa các phần cây bị nhiễm bệnh.

Dưa lưới:

• Bệnh phấn trắng thường xuất hiện trên lá dưa lưới, gây sạm nám và khô héo cây trồng.
• Cách phòng trị: Phun thuốc trừ bệnh có chứa hoạt chất sulfur, đồng hoặc myclobutanil; giữ vệ sinh vườn trồng; tăng cường chăm sóc, dinh dưỡng cây trồng; tưới nước đúng cách và sử dụng vi sinh vật có ích.

Cây cao su:

bệnh phấn trắng trên cây cao su

• Bệnh phấn trắng có thể gây ra sự mất lá, khô héo cây trồng, ảnh hưởng đến sức khỏe và năng suất cây cao su.
• Cách phòng trị: Phun thuốc trừ bệnh có chứa hoạt chất sulfur, đồng hoặc myclobutanil; giữ vệ sinh vườn trồng; tăng cường chăm sóc, dinh dưỡng cây trồng và cắt tỉa các phần cây bị nhiễm bệnh.

Hoa hồng:

Bệnh phấn trắng trên hoa hồng

• Bệnh phấn trắng thường xuất hiện trên lá và hoa hồng, gây ảnh hưởng đến sức khỏe và năng suất cây trồng.
• Cách phòng trị: Phun thuốc trừ bệnh có chứa hoạt chất sulfur, đồng hoặc myclobutanil; giữ vệ sinh vườn trồng; tăng cường chăm sóc, dinh dưỡng cây trồng và cắt tỉa các phần cây bị nhiễm bệnh.

Cây quế:

• Bệnh phấn trắng thường xuất hiện trên lá cây quế, gây ảnh hưởng đến năng suất và sức khỏe cây trồng.
• Cách phòng trị: Phun thuốc trừ bệnh có chứa hoạt chất sulfur, đồng, myclobutanil, difenoconazole hoặc tebuconazole; tăng cường chăm sóc, dinh dưỡng cây trồng; giữ vệ sinh vườn trồng và cắt tỉa các phần cây bị nhiễm bệnh.

Chanh dây:

• Bệnh phấn trắng có thể gây ra sự khô héo, sạm nám trên lá chanh dây, làm giảm năng suất và chất lượng sản phẩm.
• Cách phòng trị: Phun thuốc trừ bệnh có chứa hoạt chất sulfur, đồng hoặc myclobutanil; giữ vệ sinh vườn trồng; tăng cường chăm sóc, dinh dưỡng cây trồng; tưới nước đúng cách và sử dụng vi sinh vật có ích.

Cây ớt:

• Bệnh phấn trắng thường xuất hiện trên lá và quả ớt, gây sạm nám và khô héo cây trồng.
• Cách phòng trị: Phun thuốc trừ bệnh có chứa hoạt chất sulfur, đồng hoặc myclobutanil; giữ vệ sinh vườn trồng; tăng cường chăm sóc, dinh dưỡng cây trồng; tưới nước đúng cách và sử dụng vi sinh vật có ích.

Cây bầu:

• Bệnh phấn trắng có thể gây ra sự khô héo, sạm nám trên lá và quả cây bầu, làm giảm năng suất và chất lượng sản phẩm.
• Cách phòng trị: Phun thuốc trừ bệnh có chứa hoạt chất sulfur, đồng hoặc myclobutanil; giữ vệ sinh vườn trồng; tăng cường chăm sóc, dinh dưỡng cây trồng; tưới nước đúng cách và sử dụng vi sinh vật có ích.

Để kiểm soát bệnh phấn trắng trên cây trồng hiệu quả, bà con có thể sử dụng hỗn hợp baking soda và xà phòng được pha theo tỷ lệ mà EcoClean hướng dẫn dưới đây rồi phun lên cây trồng:

Xà phòng sẽ tăng khả năng lan rộng của hỗn hợp, dễ dàng bám vào bề mặt lá và loại bỏ nấm bệnh. Tuy nhiên, bà con không nên xịt hỗn hợp cho cây trồng khi trời đang có nắng. Bên cạnh đó, vài ngày trước khi xịt hỗn hợp, bà con nên tưới nước cho cây trồng bị nhiễm bệnh.

baking soda và xà phòng trị bệnh phấn trắng

Với tính năng tiêu diệt vi khuẩn bên trong miệng, nước súc miệng có khả năng tiêu diệt các bào từ gây bệnh phấn trắng trên cây trồng vô cùng an toàn và hiệu quả. Bà con có thể pha nước súc miệng với nước theo tỷ lệ 1:3, sau đó xịt trực tiếp lên cây trồng nhiễm bệnh.

Vì các hoạt chất chứa trong nước súc miệng rất mạnh nên khi sử dụng, bà con cần phải thật thận trọng, pha theo đúng tỷ lệ, nhất là đối với chồi và lá non.

Nên sử dụng hỗn hợp để tưới cây vào buổi sáng, thời điểm mặt trời chưa lên.

Trị bệnh phấn trắng bằng cách sử dụng sữa

Sữa được đánh giá là một thành phần hữu hiệu trong kiểm soát bệnh phấn trắng. Các hợp chất chứa trong sữa có khả năng hoạt động như một chất diệt nấm, khử trùng, tăng khả năng miễn dịch tổng thể của cây trồng vô cùng hiệu quả. Tỷ lệ pha trộn hỗn hợp sữa và nước hiệu quả là 2:1 hoặc 3:1. Lưu ý, bà con nên tưới vào buổi chiều hoặc buổi sáng, tránh sự tác động trực tiếp của ánh nắng mặt trời.